Szczyt Chiny-Azja Centralna: dużo treści bez konkretów

9 czerwca, 2023 0 przez Kacper Ochman

Zdjęcia ze szczytu Chiny-Azja Centralna mówią właściwie wszystko. Chiński przywódca Xi Jinping siedzi przy masywnym okrągłym stole w przepastnej sali w historycznym mieście Xian, otoczony przez przywódców pięciu państw Azji Środkowej. Chociaż razem, nie są szczególnie blisko.

Podczas spotkania 18-19 maja osiągnięto niewiele merytorycznie. Głównym rezultatem była powtórka retoryki o zacieśnianiu stosunków gospodarczych. „Ten szczyt dodał nowego impulsu do rozwoju oraz wstrzyknął silną pozytywną energię w regionalny pokój i stabilność”, powiedział Xi podczas konferencji prasowej po szczycie. Jeszcze przed rozpoczęciem rozmów Xi był przekonany, że zakończą się one „pełnym sukcesem”.

Szum przed szczytem przewidywał, że spotkanie podniesie stosunki chińsko-środkowoazjatyckie na wyższy poziom, ale same rozmowy nie przyniosły zauważalnego skoku, a nawet kroku naprzód. Przemówienie programowe Xi, noszące tytuł „ Wspólna praca na rzecz wspólnoty chińsko-azjatyckiej ze wspólną przyszłością obejmującą wzajemną pomoc, wspólny rozwój, powszechne bezpieczeństwo i wieczną przyjaźń” zawierało jedynie niejasne odniesienia do nowych obszarów współpracy.

Brak konkretów

Po spotkaniu Xi mówił o tym, że Chiny i państwa Azji Centralnej wspierają „nowy paradygmat” „współpracy, w której wszyscy wygrywają”. Jednak jak dokładnie wygląda ten nowy paradygmat, nikt nie może się domyślić. Xi wykorzystał swoje przemówienie , aby powtórzyć, że państwa regionu muszą powstrzymać zła: terroryzmu, separatyzmu i ekstremizmu, dodając, że Chiny są gotowe do zacieśnienia współpracy ze swoimi sąsiadami w zakresie egzekwowania prawa, bezpieczeństwa wewnętrznego i obrony.

UE nie planuje sankcji wobec Kazachstanu

Chiński przywódca naszkicował też program zacieśnienia współpracy w takich dziedzinach jak przemysł ciężki, rolnictwo, transport, wymiana edukacyjna i kulturalna. Chiny są już mocno zaangażowane w tych obszarach poprzez Inicjatywę Pasa i Szlaku. Xi podkreślił, że Jedwabny Szlak ma współczesne następstwa: Autostrada Chiny -Kirgistan-Uzbekistan, Autostrada Chiny-Tadżykistan, ropociąg Chiny-Kazachstan i rurociąg gazu ziemnego Chiny-Azja Środkowa to dzisiejsze „Jedwabne Szlaki” – pociągi towarowe i loty to „współczesne zespoły wielbłądów”.

Jednym z niewielu innych solidnych wniosków była decyzja o przekształceniu szczytu Chiny-Azja Środkowa w wydarzenie odbywające się co dwa lata. Kazachstan został wybrany na gospodarza kolejnego spotkania w 2025 roku. Punktem, na którym prawdopodobnie skupi się analiza geopolityczna, jest potwierdzenie zawarte w deklaracji „wzajemnego zrozumienia i wsparcia w kwestiach dotyczących wzajemnych podstawowych interesów”.

Ze strony Chin deklaracja stwierdza, że Pekin „stanowczo popiera ścieżkę rozwoju wybraną przez kraje Azji Środkowej i wspiera wszystkie kraje w ochronie narodowej niepodległości, suwerenności i integralności terytorialnej oraz w przyjmowaniu różnych niezależnych polityk wewnętrznych i zagranicznych”. Deklaracja dotyka głównych sfer współpracy między Azją Środkową a Chinami, z których wiele dotyczy ekonomii, handlu lub energii, ale z sekcjami poświęconymi zmianom klimatycznym, zielonej energii, zaawansowanym technologiom i powiązaniom kulturowym.